De bouwsector wordt gezien als een traditionele sector, maar de sector staat voor grote veranderingen en zal als gevolg daarvan de komende jaren in rap tempo moeten moderniseren en innoveren. Ontwikkelingen als de energietransitie, verduurzaming, het gebruik van circulaire materialen, het ontwikkelen van nieuwe materialen en bouw­technieken, de grote woningbouwopgave, de steeds verdergaande digitalisering, het ­gebruik van Building Information Modelling (BIM) en het genereren, delen en her­gebruiken van data en het gebruik van digital twins, zorgen ervoor dat het bouwproces en (daarmee) het bouwrecht verandert. Deze ontwikkelingen roepen niet alleen de reeds bekende en meer traditionele vragen op met betrekking tot ons bouwcontractenrecht en aanbestedingsrecht, maar ook vragen op het gebied van het intellectuele eigendomsrecht (IE-recht). Naast de meer klassieke IE-rechten in het bouwrecht, zoals het auteursrecht en het ­tekeningen- of modellenrecht, doemen ook steeds vaker voor het bouwrecht ­nieuwe IE-rechten op die van belang zullen worden. Zo zullen bouwrechtjuristen door de toegenomen vraag naar innovatie, steeds vaker met octrooirechten te maken krijgen. Digitalisering in de bouw en de behoefte aan het verzamelen en uitwisselen van data, kunnen vragen rond het databankrecht oproepen. En zo zijn er nog veel meer, voor de bouwrechtjurist, onontgonnen terreinen die zich de komende decennia zullen gaan laten ontdekken binnen het domein van het bouwen. De IE-rechten die betrekking hebben op het bouwen of ontwerpen, worden door gerenommeerde auteurs uitgebreid beschreven in dit praktijkboek, met inbegrip van relevante jurisprudentie. Vervolgens wordt de beschreven theorie toegepast op de bouw(recht)praktijk en contractvorming of aanbesteding. Om de praktische toepassing nog duidelijker voor het voetlicht te brengen zijn in het boek ook drie intermezzo’s ­opgenomen waarin, vanuit verrassende invalshoeken dan wel praktijkvoorbeelden, de link met de praktijk wordt gelegd.@en

The European Society of Construction Law (ESCL) is an ‘umbrella’ organisation for eighteen national construction law societies in Europe. The longest tradition of ESCL activity has been the Annual Conference, which is hosted by the country of the President of the year in question. In 2019 prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis was president of the ESCL and the conference took place in the Netherlands. The organisation of the conference decided to take Dutch examples of legal developments and implications in the field of circularity as a starting point for discussions. The representatives of the countries were asked questions such as: what do you think is right or wrong about these Dutch examples? What do you do in your country regarding circularity. What would you like to teach your fellow members in the ESCL? And what can we learn from each other about this huge societal problem? These questions resulted in a questionnaire, compiled by prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis. This publication contains the responses to the questionnaire submitted by the Netherlands, to which several Dutch experts contributed. Furthermore, Switzerland submitted an article on sustainability in public procurement and construction in Switzerland in order to provide the reader a ‘look over the horizon’. For more information on the background of the theme, a list of relevant publications concerning circularity is included in the back is this publication.@en