Complexe wereld vraagt om een integrale ontwerpaanpak

Abstract

Een integrerend systeemperspectief wordt als tegenkracht geplaatst tegenover de gebruikelijke bestuurlijke en sectorale structuren die een oorsprong hebben in taakverdeling, specialisatie en verdeling van bevoegdheden en verantwoordelijkheden. In het integrerende perspectief wordt ontwerpen aan de ene kant wordt opgevat als een creërende activiteit gericht op een oplossing voor een probleem en aan de andere kant als een onderzoekende activiteit voor toekomstverkenning en strategieontwikkeling. In de laatste betekenis speelt het ontwerpen meer een rol aan de voorkant van ruimtelijke opgaven, waarbij er nog geen heldere probleemdefinitie is, er sprake is van een onduidelijke oplossingsrichting, er geen inzicht is in de systeemimpact (ruimtelijk, technisch, sociaal) en waarbij de positie van stakeholders nog niet in beton is gegoten. Deze rol vervult het niet alleen vanwege de onzekerheden, maar ook vanwege het bieden van een open vizier voor kansen en mogelijkheden tijdens de verkenning. Inzichten worden gedeeld vanuit de ervaring met het ontwerponderwijs en het hieraan gerelateerde onderzoek en vanuit de verschillende ontwerpstudies die in samenwerking met uiteenlopende maatschappelijke actoren zijn geïnitieerd en uitgevoerd. Daaraan voorafgaand wordt een meer theoretisch kader geschetst, waarna de ontwikkeling en de toepassing binnen het onderwijs en onderzoek wordt beschreven.